Nieuwsbrief februari 2025

Meditatie: Ruimte voor niet-Joden in het beloofde land

21 Dit land moeten jullie onder elkaar, onder de stammen van Israël, verdelen. 22 Verdeel het door loting onder elkaar en onder de vreemdelingen die bij jullie wonen en kinderen verwekt hebben. Die gelden als geboren Israëlieten, en net als jullie zullen ook zij bij de stammen van Israël bezit krijgen. 23 Een vreemdeling moeten jullie zijn bezit geven bij de stam waar hij woont – spreekt God, de HEER. (Ezechiël 47:21-23)

Verlate nieuwsbrief
Een verlate Nieuwsbrief dit keer. Door verdrietige omstandigheden binnen het bestuur; in december j.l. kwam Leendert de Jong te overlijden. We zullen zijn wijze inbreng, liefde voor het Joodse volk, en grote netwerk aan relaties erg missen. In deze nieuwsbrief staat een in memoriam.

Land voor de hoogste bieder?
Ondertussen gebeurt er enorm veel in de wereld sinds het aantreden van president Trump. Deze regering overrompelt de wereld met proefballonnetjes, die toch geen proefballonnetjes zijn? In deze visie is elk land te koop voor de hoogste bieder.

Beloofd land als erfdeel van God
Actueel is dan hoe God zijn volk Israël onderwijst in hoe het eraan moet toegaan bij de verdeling van Zijn land. Dat land is een geschonken erfdeel, een beloofd land waar mensen niet over beschikken.

Gods volk was onderweg uit de slavernij van Egypte naar het land van de rust. Hoe bereikbaar is die veiligheid en rust? Het meest nog werd het vrederijk zichtbaar onder de regeringen van de messiaanse koningen David en Salomo. Rust en veiligheid op grote schaal. Maar echte en blijvende rust blijkt ver te zoeken. Het liep uit op het drama van de ballingschap: uithuiszetting, geen eigen grond meer. Want het wonen in het land is geen cart blanche, het is gekoppeld aan het doen van Gods liefdegebod, zei Mozes al.

Er vindt een nieuwe exodus plaats. Niet eeuwig duurt Zijn toorn. Het wonder van Gods trouw aan Abraham. Zonder dat het volk dit verdiende. Over bekering in ballingschap lees je nauwelijks iets. Velen gaan niet mee. Het gesettelde bestaan in Babel, de ‘vleespotten’, bevallen best goed.

Ruimte voor de vreemdeling
Toch: een nieuwe exodus. Weg uit Babel. Opnieuw naar het beloofde land. Hoe moet dat gaan bij aankomst? We lezen daarover bijzondere dingen in Ezechiël 47. Het land moet onder elkaar verdeeld worden. Maar niet alleen onder elkaar. Opvallend is de aandacht voor de vreemdeling. Het land moet door loting verdeeld worden onder Joden én ‘onder de vreemdelingen die bij jullie wonen en kinderen verwekt hebben’. Ook aan vreemdelingen geeft de God van Israël bestaansrecht. Ezechiël geeft dat op krachtige wijze namens God door: ‘die gelden als geboren Israëlieten, en net als jullie zullen ook zij bij de stammen van Israël bezit krijgen’. Daarom geen verplaatsing van mensen, laat staan deportatie. Geen gehannes en gesleep met gezinnen van vreemdelingen, nee: ‘een vreemdeling moeten jullie zijn bezit geven bij de stam waar hij woont – spreekt God, de HEER’.

Het beloofde land koop je niet op. Het wordt je geschonken. En de God van Abraham geeft vreemdelingen op voorhand een veilige plaats. Actueel voor vandaag. Mensen dus niet verjagen en verplaatsen. Maar naast elkaar het land in vrede bewonen.

Jan-Henk Soepenberg
(voorzitter Yachad)

In Memoriam Leendert de Jong: “de Heer is mijn herder”.
Yachad verloor op 15 december jl. drs. L.J. de Jong uit haar midden. Leendert was enkele jaren geleden toegetreden tot de Raad van Toezicht en was ook actief betrokken in het bestuur. Naast zijn journalistieke en bestuurlijke deskundigheid was hij sterk gemotiveerd om een bijdrage te leveren tot de band van de NGK kerken met het Joodse volk. Gedurende zijn loopbaan in de christelijke journalistiek was hij bij Israël betrokken geraakt. Verwonderd was hij over de weg die God gaat met Zijn oude verbondsvolk.

Hij was er op bezoek geweest en had een band gekregen met Messias belijdende Joden, ook in de kerken. Bij de presentatie in 2022 van het eerste boek van de Messiasbelijdende broeder en kunstenaar Marc de Klijn “Nieuw Licht op oude Woorden” stelde Leendert zich beschikbaar om Yachad te versterken. Het raakte hem dat de verbinding tussen de kerk en het oude volk van God zo is aangevochten en bemoeilijkt. En hij besloot zijn waardevolle talenten te willen inzetten om daarin verbetering te brengen. In alle bescheidenheid, want hij had weet van zijn kwetsbaarheid als mens en droeg de last van de kerkelijke en geestelijke verdeeldheid, ook wat betreft de relaties tussen kerk en Israël.

Yachad heeft veel baat gehad bij de inbreng van Leendert. Het was dan ook een schok dat hij zo plotseling opnieuw met ziekte werd geconfronteerd, zijn werkzaamheden moest beperken en door complicaties plotseling werd weggenomen. Vanuit bestuur en Raad van Toezicht wensen we zijn vrouw en familie Gods troost en nabijheid toe. Voor Yachad is het opnieuw een beproeving dat een actieve, bekwame en betrokken bestuurder zo ineens wegvalt. “Hij was een echter verbinder, mensenmens, hield van het leven en van God” zo getuigt de rouwkaart. En dat hebben we binnen Yachad ervaren!

Douwe Slot

Van de penningmeester
Stichting Yachad heeft – financieel gezien – een goed 2024 gehad. Bank- en spaarrekening staan nu eindelijk ook op naam van de stichting. En dus niet meer onder de naam van GKV Ommen-West. Voor diegene die particuliere giften aan Yachad heeft geschonken – en dat was een totaal bedrag van zo’n € 2.500 – in 2024 kunnen hun giften dus nog onder GKV Ommen-West als persoonlijke aftrek opvoeren. Voor de aangifte over het komende jaar 2025 – die aangifte is dan in 2026 – loopt dat via Stichting Yachad. We zijn druk bezig om de ANBI-status te krijgen van de Belastingdienst. Ook diverse NGK kerken hebben royaal Yachad gesteund met hun giften: in totaal zo’n € 8.600. Wij zijn voor beiden heel dankbaar! Voor diegenen die overwegen in het komende jaar een gift aan Yachad over te maken kunnen dat doen naar onze bankrekening NL 34 RABO 0348999623 t.n.v. Stichting Yachad. We voelen ons gezegend dat we financieel geen problemen kennen als Yachad en door velen financieel gesteund worden.

Henk Boxum

Onopgeefbaar verbonden met Israël?

Hieronder de reactie op een brief die Yachad ontving van Caroline, een betrokken NGK gemeentelid. Zij stelde de vraag hoe het zit met de relatie van de kerk tot Israël en het Joodse volk. Het antwoord dat bestuursleden Ruud ter Beek en Douwe Slot formuleerden kan de moeite waard zijn voor alle ontvangers van de Yachad Nieuwsbrief. Daarom geven we het hieronder hun reactie weer.

Leusden / Maarsen 19 februari 2025

Dag Caroline,

Wat mooi dat je zo betrokken bent op de verhouding tussen kerk en Israël! Bedankt voor je vragen! Ze zijn voor een deel verwerkt in onderstaande antwoorden.

Tussen het volk Israël uit de bijbel en het hedendaagse volk Israël loopt een rechte lijn. Het Israël van vandaag is het vervolg van het Joodse volk waar Jozef en Maria, Jezus en zijn broers, Johannes, Petrus, Paulus bij hoorden. Het Oude Testament (de Tenach) en het Nieuwe Testament zijn ook duidelijk Joodse boeken. Het zou raar zijn om dat te ontkennen of te verdonkeremanen. Het verbond dat God met dit volk gesloten heeft, is dus nooit beëindigd. De Joden blijven het door God uitgekozen volk, met een speciale roeping temidden van de volken.

Door de uitzending van apostelen naar de Joodse diaspora en de volken waartussen ze wonen zie je – zeker met Pinksteren – de zegen van Abraham de grens van Israël overgaan. Dat geeft een rijk en diep licht op de oude beloften. Het voedt de hoop van de volken op een nieuw leven en een nieuwe wereld. Jezus heeft als Messias van God Israël opgezocht en aangesproken, en doet dat nog steeds, vanuit het Nieuwe Testament, en met de levende stem van de Messiasbelijdende Joden en de Jezus-gelovigen uit de volken. In het Nieuwe Testament komen de lijnen uit het Oude samen in Jezus, in zijn woord en in zijn werk. Hij schaft de Thora niet af en sluit aan bij de boodschap van de profeten. Hij neemt hun accent op ‘barmhartigheid’ over (en niet per se offers, zie bijv. Micha 6,8; en de Bergrede in Matt.5, en verder Matt.9,18 en 12,7).

De kerk – ook de onze – heeft de fout gemaakt te denken dat God Israël opzij geschoven heeft. Maar onze Verlosser is Joods. Zijn evangelie is Joods. We moeten het Nieuwe Testament blijven lezen door de bril van het Oude Testament! Jezus = Israël in één persoon. Hij heeft de Thora naar zich toe getrokken. Hij heeft zich bekleed met de profeten. Hij is de waarheid en de wijsheid van de Geschriften. Dat mogen we blijven vieren. De kerk uit de volken heeft een karikatuur gemaakt van de Joodse godsdienst. Het zou een wetsreligie zijn. Door ons af te zetten tegen Israël en het Joodse volk hebben wij het eeuwenlang de Joden die tot Christus kwamen erg moeilijk gemaakt. Ze moesten zich losmaken van hun volksgenoten. Ze mochten alleen met ons meedoen als ze hun joodse identiteit aflegden. Als ze zich als Jood bleven onderscheiden, werden ze gemakkelijk het doelwit van plagerijen, discriminatie en vijandschap.

Het zou prachtig zijn als de kerk van vandaag weer oog kreeg voor de Messiasbelijdende Joden in de kerken en de synagogen, in Israël en daarbuiten. En hoe gaaf het is, dat zij als deel van Israël (zonder uit Israël weg te gaan) onderdeel zijn geworden van de wereldwijde kerk, van het lichaam van Christus. En op die manier de gelovigen uit de volken verbinden aan Israël en aan Jezus. Zo hoort de kerk te zijn: gelovigen uit Israël samen met gelovigen uit de volken, samen één met Jezus.

Namens Yachad,
Ruud ter Beek / Douwe Slot

Waarnemen in het Centrum voor Israël Studies (CIS)
Vanuit Yachad wordt deelgenomen als waarnemer aan de bestuurlijke leiding van het CIS. Waarnemen heeft als doel, te bekijken of en zo ja hoe “de NGK kerken” of Yachad kunnen aansluiten bij dit centrum. Een vroegere NGK- landelijke vergadering besloot om dat niet als NGK te doen. Of de nieuw gefuseerde NGK kerken daar belangstelling voor hebben moet de komende tijd duidelijk worden. Ook vanuit de TU Utrecht wordt de komende tijd bekeken of er voor de predikantenopleidingen een verbinding met het CIS wenselijk is.

Het CIS is een samenwerkingsverband van CGK, GZB in PKN, vGKN en CHE (Christelijke Hogeschool Ede). Het CIS onderhoudt breed contracten in de Joodse wereld. Ook heeft het in Jeruzalem permanent een Israëlwerker gestationeerd, die relaties onderhoud met zowel orthodox Joodse deelnemers aan dialoog, als met messiasbelijdende theologen. Dit jaar begint tevens aan de CHE in samenwerking met CIS een lectoraat naar de Joodse roots van het Nieuwe Testament, waarvoor dr. Marco Rotman is aangesteld.

Het CIS publiceert momenteel een interessante serie Bijbelstudies voor Jesaja (zie https://www.hetcis.nl/joodsebijbeluitleg/jesaja) waarin rabbijnen en predikanten systematisch belichten hoe zij Jesaja lezen.

Douwe Slot

International Mission to the Jewish People (IMJP) Nederland
Samen met Wim Rechterschot is Asaf Pelled in gesprek met heel wat Joden en Joodse families in Nederland en België. Soms krijgt dat vorm in Bijbelstudies. Voorbede daarvoor wordt gevraagd, met aandacht ook voor de moeilijke plek die Joden ervaren door het toegenomen antisemitisme in onze samenleving.
Er is voor 2025 een planning van werkzaamheden gemaakt, waarin ook mogelijkheden ontstaan voor nadere toerusting op het werk en de gespreksvoering met Joden. Wie interesse heeft kan dat via info@yachad.nl aangeven.

Douwe Slot

IMJP international
De Hongkong afdeling van IMJP organiseert deze zomer in Londen

Speciaal voor theologen en studenten…!

Engage with London’s Jewish community and reach out alongside experienced missionaries // Develop cross-cultural evangelism skills and // Learn about Jewish history, culture and beliefs

Summerschool on Jewish evangelism in London

Van 6 – 16 augustus bij London Seminary

Cost: £1000 (includes full-board accommodation and local public transport. Flight costs to UK not included). Early Bird discount £950 Register by 31 March 2025

Spaces are limited and applicants will be interviewed

Geïnteresseerd om deel te nemen?  Met eventuele sponsoring door Yachad? Laat het weten via info@yachad.nl of 0650718056.

Aandacht voor het messiaans-joodse perspectief op de kerk
Op 16 januari was er in de Poortkerk te Veenendaal een studiedag met dr. Mark S. Kinzer, en de dag erna was er een symposium met dezelfde schrijver in de Ligthartzaal van de Christelijke Hogeschool Ede. Allebei waren ze georganiseerd door de Jules Isaac Stichting (https://julesisaacstichting.org/). Deze stichting heeft als doel om – nu het idee dat de kerk in de plaats van Israël is gekomen zo langzamerhand overal wordt losgelaten – theologisch verder te komen.

Wie is Mark Kinzer? Hij is een messiaans-joodse theoloog die met grote denkkracht nadenkt over de verhouding tussen de kerk en (messiaans) jodendom, tussen Israël en de kerk (www.markkinzer.com). Wie kennis wil maken met zijn denken kan in het Nederlands terecht in de door Jeroen Bol verzorgde bundel met vijf lezingen Israël in het hart van de Kerk; Jezus in het hart van Israël ( Zwolle: Scholten, 2020). Hij vraagt aandacht voor de messiasbelijdende Joden. Zij maken zichtbaar dat Israël in de gang van het Koninkrijk nooit ‘vervangen’ is door iets anders. Zij horen bij Israël en zij horen bij de kerk uit de volken. Vooraf en met de messiaanse Joden is ook Jezus zelf in Israël gebleven. Door de messiaanse Joden is de kerk verbonden met Israël. Hij noemt dat een bilaterale ecclesiologie: de kerk heeft een Joodse en een niet-Joodse afdeling. Het is dus niet de bedoeling dat een Jood die volgeling van Jezus wordt, assimileert aan de kerk uit de volken en zijn joods-zijn opgeeft. Hij blijft Joods met Israël en met Jezus. Kinzer noemt dit ‘post-missionair messiaans jodendom’. Kinzer heeft met anderen in 2020 de fellowship Yachad BeYeshua (Eén in Jezus) opgericht. Zij willen Joden uit allerlei kerkelijke en niet-kerkelijke richtingen die in Jezus geloven een platform bieden waar ze elkaar kunnen ontmoeten, bemoedigen, aanscherpen en verrijken. Je vindt er messiaanse joden, katholieke joden, evangelische joden, protestantse joden, joden die een synagoge bezoeken, anglicaanse joden en grieks-orthodoxe joden. Wat hen verbindt is hun geloof in Jezus en het blijvende belang dat zij hechten aan hun joodse identiteit. Zie hun website www.yachad-beyeshua.org. Op de website van de Jules Isaac Stichting vind je een artikel over Mark Kinzer (met een lijst van zijn boeken), en artikelen met uitleg over de begrippen: bilaterale ecclesiologie en postmissionair messiaans jodendom.

De aandacht voor het messiaanse jodendom als vaste en waardevolle ‘component’ in het lichaam van Christus en als gesprekspartner bij de theologische bezinning op bijbel, kerk om de vervangingstheologie voorbij te komen is groeiend op dit moment. Dat kwam duidelijk en verrassend naar voren op een symposium dat 11-13 juli 2022 is gehouden in Wenen: ‘Jesus – also the Messiah for Israel? Messianic Jewish Movement and Christianity in Dialogue’. Inmiddels zijn bijdragen die op dit symposium werden geleverd, in boekvorm verschenen: Mark S. Kinzer, Thomas Schumacher & Jan-Heiner Tück (Hg.), Jesus – der Messias Israels? Messianisches Judentum und christliche Theologie im Gespräch (Freiburg / Basel / Wien: Herder, 2023). De Engelse versie ligt bij de drukker. Ondertussen kun je in het Engels de samenvattingen van James Patrick lezen op https://www.kesherjournal.com/article/special-report-turning-the-tide-of-replacement-theology-in-europe/. Het zou mooi zijn als er ook in de gereformeerde theologische wereld meer mee zal worden gedaan. Vervangingsdenken groeit daar beslist nog tussen de tegels.

Ruud ter Beek

PKN notitie: Uw Koninkrijk kome!
Het moderamen van de PKN synode publiceerde in november een “handreiking voor gesprek en bijdrage tot bezinning en heroriëntatie” over de relaties met Joden en Palestijnen. Dat is een lezenswaardig verhaal  (te vinden op https://protestantsekerk.nl/nieuws/synode-aanvaardt-nota-uw-koninkrijk-kome-over-relaties-met-joden-en-palestijnse-christenen/). Het werd door de synode aanvaard als uitgangspunt voor een discussie en gesprek in de PKN kerken. Vanuit verschillende perspectieven wordt de “problematiek” belicht waarin de PKN terecht kwam door standpuntbepalingen in het verleden over de Joodse en Palestijnse volken. Natuurlijk is er meteen ook kritiek over de verbinding die zo is gemaakt met het (voortdurende) geopolitieke conflict rondom de grenzen en het samenleven in de staat Israël. De focus op de relatie van “kerk en Israël” verschuift steeds en leidt af van de vraag hoe christenen in Bijbels licht behoren om te gaan met het Joodse volk. Dat antwoord is natuurlijk niet afhankelijk van het gedrag van de staat Israël en de terreurorganisaties die de Arabische wereld en Israël in hun greep houden. Het gebed dat Jeshoea leerde omvat meer dan de bede om de komst van Zijn rijk. Het gebed eindigt immers met: “leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk, en de kracht en de heerlijkheid tot in eeuwigheid”.
De nieuwe handreiking kent een belangrijke brugfunctie toe aan de Messias belijdende Joden. Die waren te veel buiten beeld van de PKN. Wij zijn benieuwd wat dit gaat betekenen voor de discussie en het gesprek binnen de PKN.

Douwe Slot

Tu Bishvat – de bomen en hun vruchten

Oogst van boomvruchten
Tu Bishvat, het nieuwjaar van de bomen, wordt gevierd op 13 februari 2025, in de Joodse kalender op 15e dag van de Hebreeuwse maand Sjevat. Dat is de 3e maand bij de Joodse kalender. Zij gebruiken nl de maankalender en wij in west Europa en de rest van de westerse wereld de zonnekalender.
Op Tu Bishvat wordt de oogst van de boomvruchten gevierd, het feest van de luxe, de welvaart, het voedsel dat geen bereiding nodig heeft. De vruchten hangen klaar aan de bomen om gegeten te worden. Graan moet bereid worden, eerst gezaaid. Dan geef de boer het over, zijn werk zit er dan op, hij moet maar afwachten. Dan moet de graankorrel vergaan en met behulp van zon, water en aarde gaat die weer groeien en brengt vrucht op: 30, 60 of zelfs 100-voudig. En vervolgens moet het graan geoogst worden en gemalen en gebakken. Heel wat werk voor ons dagelijkse eten. Want brood is ons dagelijks voedsel, samen met water. Het oogstfeest van de granen is voor de mens een les in nederigheid en vertrouwen. Het komt goed. Het oogstfeest voor de granen is Sjavoeot, het wekenfeest, christenen kennen het als Pinksteren. Tu Bisvat is dus het feest van de oogst van de gerijpte vruchten.

Leer van bomen
Ook is Tu Bishvat een les in de houding van de mens. Zoals een boom geworteld is,  de wortels geven kracht aan de boom, ze zorgen ervoor dat een boom telkens weer uitgroeit, zo ook moet de mens stevig op z’n voeten staan en zich niet bij de eerste de beste storm en beproeving uit het veld laten slaan. Boomvruchten zijn voor de overvloed, voor het luxe gevoel. Zonder brood kan de mens niet leven, zonder vruchten wel. God, Adonai geeft ze ons uit z’n overvloed en vreugde. Het zijn genade gaven van Hasjeem voor ons. En dit feest roept op tot dank aan de Heer.

Zo kan de hele gemeente meedoen
Op dit feest worden in Groningen in de Joodse gemeente 15 vruchten gegeten om de overvloed te vieren. Ook wordt het een feest voor milieu, zorg voor de natuur. Voor de kinderen is er ook aandacht, voor hen wordt  bv een fruitillustratie gemaakt.

Verschillende soorten fruit en noten worden verzameld en doe een smaaktest. Rangschik de vruchten op een bord op grootte, kleur of textuur en vergelijk en contrasteer ze. Zoek online om te zien hoe elke soort fruit groeit. Maak van oude tijdschriften een collage van bomen en fruit, of creëer de vorm van een boom door karton en ander oud papier in stukken te knippen en te hergebruiken. Ga naar buiten om bomen te observeren. Praat over de verschillende soorten, hoe ze er in verschillende seizoenen uitzien en de verschillende dingen waar we bomen voor gebruiken. Organiseer een speurtocht in de buitenlucht om natuurlijke objecten te vinden. Bedenk manieren waarop kinderen dicht bij huis voor het milieu kunnen zorgen. Plant peterselie, die je de hele winter en lente kunt zien groeien en vervolgens kunt gebruiken tijdens de Pesach-seder. Blader door prentenboeken om afbeeldingen van fruit en bomen te vinden. Lees kinderboeken over Tu Bishvat.

Tu Bishvat is een geweldige kans om doe-het-zelf vakantie-activiteiten te ontdekken, omdat je letterlijk niets verkeerd kunt doen. Zonder theologie of verplichte rituelen is Tu Bishvat een ongelooflijk toegankelijke ervaring voor mensen van alle achtergronden. De universele waarden bieden een kans om Joodse leringen op aarde te verbinden met hedendaagse kwesties zoals klimaatverandering, hernieuwbare energie en plantaardige diëten. Ga naar buiten, denk na over de wisseling van de seizoenen en feliciteer de bomen!

Rabbijnen en Thora
Net als Chanoeka is Tu Bishvat een post-Bijbels festival, ingesteld door de rabbijnen. De feestdag heeft echter Bijbelse wortels . Het tiendensysteem waarop het is gebaseerd, dateert uit de Thora en de diepe zorg voor bomen, oogsten en de natuurlijke wereld, die allemaal de kern vormen van Tu Bishvat. In de Thora wordt ook bijzondere aandacht besteed aan de bomen bij de stad. In Deuteronomium 20:19-20 wordt beschreven hoe tijdens het beleg van een stad het verboden wordt om de boomgaarden om te hakken.  Je moet ze laten staan, omdat je er zelf ook van eet. En een boom is toch geen mens dat je die moet bestrijden? Alleen de bomen die geen eetbare vruchten geven, mogen omgehakt worden.

Carel Pool